Od ratusza do bodeg: kościoły, piwnice i widoki na Haro

Spójrz na fasadę tego budynku – to ratusz w Haro, zwany także Casa Consistorial. Został wzniesiony w XVIII wieku, dokładnie między 1769 a 1778 rokiem, w stylu neoklasycystycznym. Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego tak wiele historycznych budynków w Hiszpanii ma ten jasny, symetryczny styl? Tutaj masz świetny przykład: wyraźne linie, obrabiany kamień i spokojna elegancja, która od razu przyciąga wzrok.

Zwróć uwagę na napis nad wejściem – nawiązuje do panowania Karola III. Pokazuje to, jak mocno historia tego miejsca jest związana z hiszpańską monarchią. A spójrz na zegar na fasadzie – zamontowano go w 1857 roku i od tamtej pory jest stałym elementem krajobrazu miasta. Pomysł sobie, jak kiedyś ludzie spoglądali na ten zegar, planując swój dzień, bez smartfonów czy cyfrowych urządzeń.

Dolna kondygnacja ozdobiona jest arkadami z łukami, które nie tylko pięknie wyglądają, ale też chronią przed słońcem czy deszczem. Powyżej rozciąga się balkon na całej szerokości – idealny, by podczas ważnych wydarzeń witać mieszkańców lub wygłaszać przemówienia. Zastanów się, jak to musiało być stać tutaj ponad 200 lat temu i poczuć atmosferę tamtych czasów.

Ratusz stoi na Plaza de la Paz, centralnym placu Haro. To miejsce było i jest sercem miasta – tu spotykają się ludzie, tu toczy się życie i odbywają się święta. Sam budynek opowiada o czasach, gdy Haro było gospodarczo silne, co odzwierciedla się w architekturze. To więc nie tylko budynek administracji, lecz kawałek żywej historii przyciągający do dziś odwiedzających.

Gdy następnym razem miniesz ratusz, pomyśl: za murami kryje się coś więcej niż biurokracja. To miejsce, gdzie łączą się sztuka, historia i codzienne życie mieszkańców – i właśnie to sprawia, że takie miejsca są tak fascynujące.

Stojąc tutaj przed kościołem św. Tomasza, podziwiamy imponującą budowlę, która głęboko zakorzeniona jest w historii Haro. Czy wiedziałeś, że prace budowlane rozpoczęły się już w XVI wieku? Za ich inicjację odpowiadał Juan de Rasines, który wraz z Pedro de Rasines i jego synem Rodrigo nadzorował postępy. Później, w XVII wieku, budowę kontynuowali Pedro de Origoitia i Andrés de Venea – to prawdziwe dzieło współpracy kilku pokoleń.

Rozejrzyj się wokół: kościół posiada trzy nawy zwieńczone sklepieniami gwiaździstymi. Te misternie wykonane sklepienia spoczywają na filarach i pilastrach, nadając wnętrzu lekkości i przestronności. Czy widziałeś kiedyś główne wejście przypominające ogromny ołtarz boczny? Tutaj właśnie możesz je zobaczyć – bogato zdobione scenami Drogi Krzyżowej oraz przedstawieniami apostołów – to jak kamienna księga obrazkowa opowiadająca historie.

Kolejnym punktem wartym uwagi jest fasada główna w stylu plateresco, autorstwa Felipe Bigarny, uważanego za jednego z najważniejszych rzeźbiarzy hiszpańskiego renesansu. Jego praca stanowi prawdziwe świadectwo historii sztuki, pokazując, jak architektura i rzeźba mogą się harmonijnie łączyć.

Warto również zauważyć mieszankę stylów: podczas gdy chór utrzymany jest w późnogotyckim duchu, w nawie dominuje architektura renesansowa. A wieża? To przede wszystkim barokowy element, który posłużył za wzór dla innych wież w regionie La Rioja.

Kościół św. Tomasza znajduje się u stóp wzgórza La Mota, znanego też jako La Atalaya, będącego pierwotnym centrum Haro. To nie tylko miejsce o dużym znaczeniu historycznym, ale również geograficznie fascynujące.

Na koniec mała zachęta do refleksji: dlaczego w 1931 roku kościół ten został uznany za Krajowy Zabytek Sztuki? Odpowiedź tkwi w jego wyjątkowej architekturze, długiej historii budowy oraz ważnej roli dla regionu. To żywy świadek kulturowego rozwoju Haro i La Rioja.

Poświęć chwilę, by odkryć detale, które czynią ten kościół tak wyjątkowym. Od delikatnych sklepieni po misterną fasadę – każdy kamień kryje tu swoją historię.

Stajemy właśnie w wyjątkowym miejscu — eremitorium świętego Feliksa z Bilibio, położonym wysoko na skałach Bilibio, zaledwie kilka kilometrów od Haro. Zastanawiałeś się kiedyś, jak to jest przebywać w miejscu o duchowym znaczeniu trwającym ponad 1300 lat? Tu mieszkał św. Feliks, pustelnik z VI wieku, który nie był tylko świętym, ale też nauczycielem św. Millana, kolejnej ważnej postaci tego regionu.

Pierwsza kaplica na tym miejscu powstała w 1710 roku — czyli długo po czasach św. Feliksa — dokładnie tam, gdzie niegdyś żył i zmarł. Rozejrzyj się, a zwrócisz uwagę na stojący tu od 1964 roku posąg św. Feliksa — przedstawia go z otwartą księgą w ręku, podkreślając jego rolę jako nauczyciela i przekaziciela wiedzy. Co ciekawe, posąg jest podświetlany nocą i świeci tak mocno, że można go zobaczyć z kilku kilometrów — prawdziwy symbol krajobrazu.

Eremitorium to nie tylko miejsce historii, ale także wypoczynku. Wokół znajdziesz zacienione miejsca na piknik oraz szlak prowadzący do punktu widokowego. Stamtąd rozciąga się imponujący widok na okoliczne winnice i rozległą dolinę Ebro — idealne miejsce, by złapać oddech i cieszyć się naturą.

Czy wiesz, że eremitorium odgrywa kluczową rolę w jednym z najsłynniejszych świąt w Haro? Co roku, 29 czerwca, dokładnie tutaj startuje słynna Bitwa Wina. Zanim impreza na dobre się rozpocznie, uczestnicy zbierają się na procesję do eremitorium, gdzie odprawiana jest msza. Potem zaczyna się radosne oblewanie czerwonym winem — widowisko, którego nie możesz przegapić, jeśli tu będziesz.

Jesienią, we wrześniu, organizowana jest tradycyjna pielgrzymka do eremitorium. Uczestnicy wspólnie spożywają obiad, a potem razem wracają do Haro. To pokazuje, jak żywe i ważne jest to miejsce dla lokalnej społeczności.

Na koniec ciekawostka: skały Bilibio są znane nie tylko z powodu eremitorium, ale też dzięki swoim formacjom geologicznym i archeologicznym pozostałościom keltiberskiego grodu z epoki żelaza. Tutaj historia, przyroda i kultura splatają się w fascynujący sposób.

Więc następnym razem, gdy tu będziesz, poświęć chwilę, by poczuć atmosferę tego wyjątkowego miejsca. Zastanów się, ile historii mogły opowiedzieć te skały.

Stojąc tutaj, w Parku Nicolása Ocharána, jesteśmy w miejscu, które kryje więcej historii, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Zastanawiałeś się kiedyś, jak park zyskuje swoją nazwę? W tym przypadku jest to całkiem proste: Nicolás Ocharán to człowiek z pasją – fotografią. Był nie tylko przedsiębiorcą, ale też nagradzanym fotografem, który w 1904 roku wygrał Krajowy Konkurs Fotografii Stereoskopowej. To tłumaczy, dlaczego to miejsce ma tak bogatą historię.

Sam park znajduje się na terenie, który Nicolás Ocharán pierwotnie wybrał pod budowę swojego pałacu. A ten pałac robi wrażenie: powstał w 1901 roku w stylu eklektycznym, z fasadą wykonaną z różowego i białego marmuru, ozdobioną dziesięcioma kolumnami w stylu jońskim. Połączenie greckich i włoskich elementów sprawia, że budynek przyciąga wzrok.

Ale to nie koniec. W 1914 roku do kompletu dołączono neogotycki zamek otoczony murem w stylu mauretańskim – takie zestawienie nie zdarza się codziennie. Znajduje się tu także małe obserwatorium, które pokazuje, jak różnorodne były zainteresowania Nicolása Ocharána.

A jeśli zastanawiasz się, co jeszcze wyróżnia ten park oprócz architektury, rozejrzyj się: rośnie tu ponad pięćdziesiąt gatunków drzew, w tym egzotyczne palmy kokosowe, sekwoje i miłorzęby. Wiesz, że miłorząb nazywany jest "drzewem nadziei" i ceniony za swoje właściwości lecznicze? Spacer tutaj to nie tylko przyjemność dla oka, ale także mała roślinna podróż.

W parku znajduje się także prywatna kaplica oraz dom dla ogrodników, którzy dbają o ten teren. To wszystko sprawia, że Park Nicolása Ocharána to miejsce, gdzie historia, natura i architektura łączą się w fascynujący sposób.

Na koniec ciekawostka: w 1984 roku cały teren został uznany za Obiekt o Kulturalnym Znaczeniu – jest to hiszpańskie wyróżnienie dla zabytków ważnych z punktu widzenia dziedzictwa kulturowego. To kolejny powód, by przyjrzeć się temu miejscu uważniej i odkryć detale, które czynią je wyjątkowym.

Stajemy przed winnicą CVNE, założoną w 1879 roku przez braci Raimundo i Eusebio Real de Asúa. Już wtedy wiadomo było jedno: wino z La Rioja ma być nie tylko dobre, ale wyjątkowe. Czy wiesz, że CVNE to do dziś firma rodzinna prowadzona przez piąte pokolenie potomków założycieli? To oznacza ponad 140 lat pasji i doświadczenia zamkniętego w każdej butelce.

Co sprawia, że CVNE jest wyjątkowe? Przede wszystkim mają ponad 1000 hektarów własnych winnic – to całkiem sporo! Należą więc do największych prywatnych właścicieli winnic w Hiszpanii. Smak ich win odzwierciedla tę potęgę: są znane z elegancji i ogromnego potencjału dojrzewania. Oznacza to, że z czasem stają się nie tylko lepsze, ale zdobywają coraz to nowe, ciekawe aromaty.

Na uwagę zasługuje tzw. „Okręt Eiffla” – piwnica win zbudowana w 1909 roku według projektu Gustave'a Eiffela, tego samego inżyniera, który stworzył wieżę Eiffla w Paryżu! Ten wyjątkowy budynek służy do leżakowania beczek i łączy w imponujący sposób tradycję z nowoczesnością.

CVNE oferuje różne linie win, od Cune, przez Imperial, aż po Real de Asúa i Monopole. Szczególnie słynne jest Imperial Gran Reserva, które w 2013 roku zdobyło tytuł najlepszego wina świata – to przełomowy sukces dla hiszpańskiego wina. Pomyśl tylko, ile troski i umiejętności trzeba włożyć w butelkę, by zdobyć takie wyróżnienie.

W historycznej dzielnicy Barrio de la Estación podczas zwiedzania możesz zobaczyć, jak tradycja i nowoczesne metody produkcji idą tu w parze. CVNE bardzo dba o zachowanie dawnych technik, jednocześnie gwarantując najwyższą jakość. Więc następnym razem, gdy otworzysz butelkę wina z La Rioja, pamiętaj: za każdym łykiem kryje się historia sięgająca aż tutaj.

Stoimy teraz w dzielnicy dworcowej Haro – miejsca, które to coś więcej niż tylko fragment miasta, to prawdziwe serce świata wina Rioja. Zastanawiałeś się kiedyś, jak to możliwe, że wina z tego regionu stały się tak znane? Część odpowiedzi znajdziesz właśnie tutaj, przy tym dworcu.

W 1863 roku Haro zostało podłączone do sieci kolejowej. To był prawdziwy przełom, bo stąd wina mogły wyruszać szybko i sprawnie do całej Europy, zwłaszcza do Francji. To nie tylko ożywiło handel, ale też w znacznym stopniu wpłynęło na rozwój tej dzielnicy.

Rozejrzyj się: historyczne bodegi, które widzisz wokół, to nie są zwykłe winnice. Nazwy takie jak López de Heredia Viña Tondonia, CVNE, La Rioja Alta, Bodegas Muga czy Bodegas Bilbaínas to synonimy tradycji i jakości sięgającej XIX wieku. Ich budynki z kamienia i drewna przypominają małe kapsuły czasu, dając Ci bezpośredni wgląd w historię winiarstwa.

Czy wiesz, że piwnice tego miejsca często nazywane są „katedrami Rioja”? To zasługa idealnych warunków – stałej temperatury i optymalnej wilgotności powietrza, które pozwalają winom dojrzewać powoli i równomiernie. Efekt? Wina pełne charakteru i głębi, cenione na całym świecie.

Obok tradycji winiarskiej dzielnica ma też nowoczesny wymiar. Museo de Arte Contemporáneo de Haro El Torreón pokazuje, że tu nie tylko pielęgnuje się przeszłość, ale także nowoczesna sztuka ma tu swoje miejsce. To ciekawa mieszanka, która sprawia, że dzielnica tętni życiem i jest wszechstronna.

Wyobraź sobie, że możesz wejść teraz do jednej z bodeg, poczuć i posmakować historii, która kryje się w każdej beczce. To właśnie czyni dzielnicę dworcową wyjątkową: łączy tradycję z nowoczesnością, przeszłość z teraźniejszością i zaprasza Cię, byś stał się częścią tego fascynującego świata.

Więc następnym razem, gdy staniesz na dworcu, pamiętaj: czasem to właśnie takie miejsca mówią więcej, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka – i tutaj w Haro zdecydowanie tak jest.

Stajemy właśnie przed winnicą Muga, położoną w samym sercu Haro, które jest centrum uprawy winorośli w regionie Rioja. Od 1932 roku winnica ta należy do rodziny Muga – to prawdziwa historia rodzinna, która trwa do dziś. Wyobraź sobie: wszystko zaczęło się od Isaaca Mugi i jego żony Aurory Caño, którzy zamienili swoją pasję do wina w sposób na życie.

Co wyróżnia Muga? Przede wszystkim połączenie tradycji z rzemiosłem. Wiedziałeś, że tu sami wytwarzają swoje drewniane beczki w własnej warsztatowni dla bednarzy? To rzadkość i pokazuje, jak bardzo cenią jakość i indywidualność. Każda beczka jest robiona ręcznie – to prawdziwe rękodzieło, które można wyczuć nawet w smaku wina.

Winnice rozciągają się na około 250 hektarach, położonych na płaskowyżu, który jest pod wpływem różnych stref klimatycznych – atlantyckiego, śródziemnomorskiego i kontynentalnego. Ta mieszanka sprawia, że wina mają ciekawe aromaty i wyjątkową złożoność. Główną odmianą winogron jest tutaj Tempranillo, ale ważne są też Garnacha, Mazuelo, Graciano, Malvasía i Viura. Dzięki temu powstaje różnorodność win – od pełnych czerwonych po eleganckie białe i różowe.

Zastanów się: jak to możliwe, że winnica przez prawie sto lat utrzymuje tak wysoką jakość? Sekret tkwi w połączeniu sprawdzonych metod z nowoczesną techniką. Muga stawia na ręczne zbiory i łączy je z nowoczesną piwnicą, która stwarza idealne warunki do produkcji wina.

Wśród najważniejszych win znajdziesz takie jak Muga Reserva, Selección Especial czy Torre Muga. Są one cenione nie tylko w Hiszpanii, ale na całym świecie i zdobyły wiele nagród. Odbijają klasyczny styl regionu Rioja – elegancki, złożony i wyraźnie rozpoznawalny.

Jeśli jesteś tutaj, warto zajrzeć także za kulisy: Muga organizuje wycieczki i degustacje, podczas których możesz na własne oczy zobaczyć, jak wiele pasji i precyzji wkłada się w każdy etap produkcji. Wino staje się wtedy nie tylko napojem, ale prawdziwym przeżyciem.

Jeszcze jedna ważna rzecz: zrównoważony rozwój jest dla Muga bardzo istotny. Winnica dba o środowisko i szanuje naturę – to aspekt, który dzisiaj ma ogromne znaczenie.

Więc gdy następnym razem będziesz miał w ręku butelkę wina Muga z Rioja, pamiętaj, że kosztujesz kawałek historii i rzemiosła, które tutaj, w Haro, powstaje z ogromnym zaangażowaniem.

Stojąc tutaj, przed winnicą López de Heredia w Haro, jesteśmy w miejscu, gdzie tradycja winiarska żyje nieprzerwanie od 1877 roku. Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak to jest, gdy winnica ma ponad 140 lat i ciągle prowadzona jest przez tę samą rodzinę? Właśnie tak jest tutaj – to już piąte pokolenie, które zarządza tym miejscem, a kieruje nim María-José López de Heredia. To jedna z najstarszych i najbardziej renomowanych winnic w regionie Rioja.

Co wyróżnia tę winnicę, to nie tylko jej wiek, ale przede wszystkim sposób produkcji wina. Zamiast używania nowoczesnych stalowych zbiorników, stawia się tu na duże beczki wykonane z amerykańskiego dębu – aż 15 000 beczek typu barrique, które powstają w lokalnej kuźni beczkarskiej i są wykorzystywane przez dziesięciolecia. To nadaje winom niepowtarzalny charakter, znacznie różniący się od wielu innych win z Rioja.

Zastanawiasz się, jak długo dojrzewa tu wino? Odpowiedź może zaskoczyć: wina leżakują tu znacznie dłużej niż zwykle. Przykładowo, Gran Reserva spędza w beczce co najmniej dziewięć lat – to prawie dekada cierpliwości i rzemieślniczego kunsztu, który poczujesz w smaku.

Same winnice są ogromne: 170 hektarów rozłożonych na cztery różne lokalizacje, w tym Viña-Tondonia, Viña-Cubillo, Viña-Bosconia i Viña-Zaconia. Uprawiane są tu klasyczne szczepy regionu Rioja: Tempranillo, Garnacha, Mazuelo i Graciano, a także białe odmiany Viura i Malvasía.

Kolejnym ciekawym elementem jest architektura: pod naszymi stopami rozciągają się piwnice wykopane nawet do 15 metrów w skale, mieszczące ponad 13 000 beczek. Patrząc w górę, zwraca uwagę pawilon degustacyjny zaprojektowany przez słynną architektkę Zahę Hadid, który jest nowoczesną interpretacją dzbana na wino.

Tu tradycja ma ogromne znaczenie, ale nie oznacza to braku rozwoju. Filozofia winnicy to połączenie najlepszego z obu światów: sprawdzone metody i otwartość na innowacje.

Więc następnym razem, gdy spróbujesz wina López de Heredia, pamiętaj – trzymasz w ręku kawałek historii, powstałej dzięki cierpliwości, pasji i szacunkowi do natury. A powiedz szczerze – ile znasz takich winnic, które tak mocno trzymają się swoich korzeni, a jednocześnie pozostają pełne życia?

Stoisz właśnie przed winnicą La Rioja Alta, usytuowaną w samym sercu Haro, centrum hiszpańskiego winiarstwa. Już w 1890 roku pięć rodzin z Kraju Basków połączyło siły, by stworzyć coś wyjątkowego – winnicę, która do dziś symbolizuje jakość i tradycję. Wyobraź sobie, jak to było wtedy, gdy te rodziny zdecydowały się razem produkować wino. Tak powstała firma La Rioja-Alta S.A.

Kilka lat później, w 1904 roku, nastąpiło ważne połączenie z winiarnią Bodega Ardanza. Z tej fuzji narodził się słynny Gran Reserva 890 – hołd dla roku założenia. Te wina to nie tylko napoje – to opowieści pokoleń, które wkładały w każdą butelkę swoje serce.

Czy wiesz, że winnice La Rioja-Alta zajmują około 415 hektarów? Winorośle mają średnio 25 lat, co daje im bogate doświadczenie i nadaje winom wyjątkową głębię smaku. Główną odmianą jest Tempranillo, uzupełniona przez Garnacha, Graciano i Mazuelo. Każde winogrono jest zbierane ręcznie, a następnie trafia do dębowych beczek z własnej produkcji winnicy. Dzięki temu powstaje klasyczny styl Rioja, łączący elegancję z złożonością smaków.

Przyznam szczerze – kto by pomyślał, że te wina mogą dojrzewać nawet dziesięć lat lub dłużej? To dowód na ich trwałość i wysoką jakość. Szczególnie znane są Gran Reserva 890 i 904 oraz Reserva Viña Ardanza – prawdziwe klasyki, które warto poznać.

Ciekawostka: w maju 2025 roku Guillermo de Aranzabal Bittner objął stanowisko dyrektora naczelnogo winnicy. Prowadzi ją ku przyszłości, łącząc tradycję z nowoczesnością. Sama winnica angażuje się w działania na rzecz ochrony środowiska – stosuje ekologiczne korki i korzysta z odnawialnych źródeł energii, dbając o planetę.

Wyobraź sobie, że znajdujesz się w historycznej dzielnicy dworcowej Haro, otoczony wiekami winiarskiej tradycji. La Rioja-Alta to nie tylko winnica, to żywy kawałek hiszpańskiej kultury, ciągle zdobywający międzynarodowe nagrody. Wina stąd to nie tylko wyborne smaki, ale także wyraz regionu, którego charakter można poczuć w każdym łyku.

Na zakończenie drobne wyzwanie: następnym razem, gdy sięgniesz po Rioja, spróbuj wyczuć historię i pasję skrytą w każdej butelce. Bo tutaj, w Haro, w La Rioja-Alta, wino to nie tylko produkt – to sposób życia.